ថ្នាក់រៀនជាថ្នាលបណ្ដុះវិជ្ជាទាំងចំណេះទូទៅ និងជំនាញបំណិនជីវិត ក្នុងនោះមានទាំងការដេរប៉ាក់ ជាងកែច្នៃ និងការដាំដំណាំកសិកម្មជាដើម។ នៅតាមសាលារៀនភាគច្រើនមុខថ្នាក់រៀននីមួយៗ មានសួនច្បារតូច រំលេចដោយផ្កាចម្រុះ ដុះព្រោងព្រាត និងចោលក្លិនក្រអូបនៅតាមសាលាខ្លះទៀតក៏មានសួនបន្លែ។ ដើម្បីបន្ថែមចំណេះដឹងផ្នែកកសិកម្មឲ្យសិស្ស លោក រស់ ម៉ៅ បានសុំឲ្យលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ នាំសិស្សដាំបន្លែក្នុងដប។
លោក រស់ ម៉ៅ ដែលជាកសិករឆ្នើមមើលឃើញថា កុមារគួរតែមានពេលវេលាសម្រាប់រៀនជំនាញបន្ថែម ដោយកាត់បន្ថយពេលវេលាលេងកម្សាន្តដែលឥតប្រយោជន៍ ឬបង្កជម្លោះ។ លោកស្នើឲ្យលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ នាំសិស្សឲ្យដាំបន្លែក្នុងដប ដែលបន្លែនោះជួយលើកសោភណភាពថ្នាក់រៀន៖ «អត់ពិបាកទេក្មួយៗ បើយើងចង់ដាំដំណាំអី យើងដាំដូចជាផ្កាអ៊ីចឹង ប៉ុន្តែផ្កាបានតែលម្អ តែបើយើងដាំស្ពៃ ដាំខ្ទឹមអី គឺយើងលម្អ ហើយបានហូបទៀត»។
ដើម្បីឲ្យសិស្សនិងលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ងាយស្រួលក្នុងការដាំបន្លែក្នុងថ្នាក់រៀនឲ្យប្លែកភ្នែកផង លោកណែនាំឲ្យដាំបន្លែក្នុងដបទឹកក្រូច។ លោកថា ការដាំបន្លែក្នុងដប ត្រូវដាក់ព្យួរតាមបង្អួច ឲ្យមានរបៀបរៀបរយ វាបង្កើនសោភណភាពក្នុងថ្នាក់មួយកម្រិត។ លើសពីនេះ បន្លែពណ៌បៃតងវាផលិតខ្យល់អុកស៊ីហ្សែននៅពេលថ្ងៃ និងបំភាយខ្យល់អុកស៊ីហ្សែនទាំងនោះទៅជួយដល់ការដកដង្ហើម និងបន្ថយភាពតានតឹងនៃការសិក្សា។
លោក រស់ ម៉ៅ បន្តថា ដាំបន្លែក្នុងដបជាវិធីងាយ និងសាមញ្ញ សិស្សងាយចាំ និងងាយផលិត។ លោកប្រាប់ថា រើសយកដបទឹកក្រូចជ័រ ដែលគេបោះចោល លាងឲ្យស្អាត រួចកាត់ជា ២ចំណែក ដោយលៃយ៉ាងណាឲ្យដបទឹកក្រូចនោះបែងចែកជា ៣ភាគ ទុកផ្នែកខាងមាត់ដបអោយខ្លី ២ភាគជាងខាងក្រោម។
លោក រស់ ម៉ៅ ពន្យល់បន្ថែម៖ «ក្មួយៗយកដបទឹកក្រូច ២លីត្រ យើងយកមក ដបមួយហ្នឹង យកមកដល់កាត់វាជា ២កំណាត់។ ប៉ុន្តែឲ្យអាទិភាពខាងក្រោមវែងជាងអាលើ បានន័យថា ខាងលើ ១ភាគ ខាងក្រោម ២ភាគ គឺ ២ ភាគ ៣ អ៊ីចឹងទៅ។ អ៊ីចឹងកាត់វាជា ២ ហើយ យកផ្នែកខាងក្រោម គឺខាងគូថវានឹងយកខ្សែតូចយកមក ធូប ឬក៏ដែកគោល ចោះរន្ធវាពីលើហ្នឹង ហើយយើងចងដូចជាបំពង់ទឹកត្នោតអ៊ីចឹង។ យើងទុកមួយអន្លើមក បានយើងខាងក្បាលវិញ មិនមានគម្របវា យើងមួលគម្របចេញ ហើយយកស្រកីដូច ឬមួយកម្ទេចចំបើង ឬមួយស្អីដែលវាជក់ទឹក បើយកល្អគឺស្រកីដូងហ្នឹងហើយ ញ៉ុកនៅដបហ្នឹង ប៉ុន្តែកុំឲ្យតឹងពេក និងកុំឲ្យធូរពេក គឺឲ្យល្មម តែវាជក់ទឹកបាន»។
លោក រស់ ម៉ៅ បន្តថា យកដីមមោក គឺជាដីនៅក្រោមដើមឈើធំៗ ផ្នែកខាងលើ និងដីដែលកកនៅក្រោមទឹក ដែលហូរកាត់លើដីនោះចំនួន ៧ស្លាបព្រាបាយ កម្ទេចធ្យូងម៉ត់ ឬធ្យូងអង្កាម ឬអាចម៍រណារ ច្របល់ជាមួយលាមកសត្វស្ងួត ៣ស្លាបព្រាបាយ រួចផ្អាប់ទុក ៧ថ្ងៃ ចាំច្រកចូលកំណាត់ដប។
លោកថា ហាមយកផេះធ្យូង ឬផេះអង្កាមមកលាយជាមួយដីមមោក ព្រោះផេះវាមានជាតិប្រៃ និងមិនមានសំណើម ធ្វើឲ្យដីមានជីជាតិបានយូរទេ៖«យើងយកលាមកសត្វ៣ដែរ អាចម៍គោ អាចម៍មាន់ ប៉ុន្តែធ្វើម៉េចយកពពួកដែលស្ងួតហើយវាងាប់តាំងពីឆ្នាំទៅ កុំយកអាថ្មីៗស្ទើរងាប់ ស្ទើររស់ហ្នឹង ដាំអត់បានហូបទេ។ អ៊ីចឹងយកអាហ្នឹងហើយ យើងយកមកលាយ លាយចូលគ្នាឲ្យសព្វហើយ បើយកល្អក្មួយៗកុំអាលដាំ លាយដីហ្នឹងហើយគ្របវាទុក ឬមួយដាក់ក្នុងបាវអីឲ្យបាន ៥ ទៅ ៧ថ្ងៃសិន ឲ្យដីវាកាច់សិន ឲ្យវាចូលសារធាតុអស់ជាតិប្រៃ ហើយចាំយកទៅដាំ»។
លោកប្រាប់ថា ដីដែលត្រូវដាក់មុនដាំ គឺច្រកក្នុងកំណាត់ដប នៅផ្នែកមានគម្រប។ ចំណែកដបខាងក្រោម គឺដាក់ទឹកដែលមានក្នុងនោះ ត្រួយទន្ទ្រានខេត្ត ឬស្លឹកឈើណាដែលឆាប់រលួយក្នុងទឹកដាក់ស្ករត្នោតប៉ុនមេដៃក្នុងទឹកនោះ រួចទុកឲ្យវាកាច់ក្នុងទឹក ទៅជាជី ដើម្បីចិញ្ចឹមដំណាំ។
វិធីដាំ
រើសយកបន្លែណា ដែលគ្មានឫសកែវ គឺយកតែបន្លែដែលមានឫសខ្លី ដូចជាស្ពៃ ដូចជាខ្ទឹមស្លឹក ជាដើម។
រើសយកបន្លែណា ដែលគ្មានឫសកែវ គឺយកតែបន្លែដែលមានឫសខ្លី ដូចជាស្ពៃ ដូចជាខ្ទឹមស្លឹក ជាដើម។
មុនដាំត្រូវយកដីមមោក លាយរួចជាមួយលាមកសត្វស្ងួត ទៅដាក់ក្នុងកំណាត់ដបផ្នែកខាងគម្រប រួចយកកំណាត់ដបនោះដាក់ផ្ងារដីឡើងលើ ឲ្យកដបដែលមានស្រកីដូង ឬកម្ទេចចំបើងដែលញាត់ក្នុងកដបហើយនោះ យកវាទៅស៊កឲ្យត្រួតពីលើកំណាត់ដបមួយផ្នែកទៀត ដែលមានទឹកត្រាំស្លឹកឈើ លាយស្ករត្នោត ក្លាយជាជីនៅក្នុងនោះស្រេច។ យកគ្រាប់ស្ពៃ ឬគ្រាប់ខ្ទឹមទៅកប់បន្ថើរពីលើដីនោះ ស្រោចទឹកបន្តិចមុនចងព្យួរ។ កន្លែងព្យួរបន្លែ មិនត្រូវនៅកណ្ដាលវាល ថ្ងៃក្ដៅខ្លាំងទេ។
លោក រស់ ម៉ៅ បន្ថែម៖ «ក្មួយៗគ្រាន់តែដាក់ទឹកក្នុងដបហ្នឹងហើយ រកស្ករបន្តិចមក ប៉ុនចុងចង្កឹះមក ដាក់ចូលក្នុងដបហ្នឹងមក ហើយកាច់ស្លឹកឈើស្អីដែលឆាប់រលួយហ្នឹង មូលចូលក្នុងនឹងបន្តិចមក ហើយទៅជាជីកំប៉ុសទឹកហើយ ដាក់ចូលក្នុងដបហ្នឹងទៅ ហើយដាក់ព្យួរមក នៅកន្លែងណាដែលក្បែរសាលារៀនយើង ក្បែរក្រោមដើមឈើអី ដែលមិនសូវម្លប់ពេក ហើយមិនសូវថ្ងៃក្ដៅពេកហ្នឹង គឺយើងដាក់ទៅបានហូប ហើយងាយស្រួលធ្វើណាស់អាហ្នឹងត្រូវ»។
ចំពោះការថែទាំវិញ គឺស្រោចទឹកតែម្ដងទេ។ នៅពេលវាដុះពន្លកហើយ មិនចាំបាច់ស្រោចទេ ព្រោះស្រកីដូងនៅកដប វាបឺតយកទឹកជីពីកំណាត់ដបខាងក្រោមទៅចិញ្ចឹមដីឲ្យសើមហើយ។
លោក រស់ ម៉ៅ បន្ថែមថា វិធីងាយស្រួលមួយទៀត គឺកំប៉ុងជ័រ គេដាក់កាហ្វេ ឬទឹកអំពៅ ហើយបោះចោល អាចយកវាទៅដាំបន្លែក៏បានដែរ។ បន្ទាប់មកយកភ្លើងធូបចោះបាតកំប៉ុងឲ្យបានរន្ធ ៣ ហើយយកស្រកីដូង ទៅដាក់នៅបាតកំប៉ុងជ័រនោះ ទើបយកល្បាយដីមមោកទៅចាក់ពីលើ មិនឲ្យពេញកំប៉ុងពេកទេ។ ដាក់តម្រៀបកំប៉ុងនោះ ពីលើក្ដារ ឬពីលើស្នោជាជួរ ទើបយកគ្រាប់ស្ពៃតឿ ឬអ្នកខ្លះហៅស្ពៃប្លក់ចយ ចំនួន ២គ្រាប់ ទៅកប់ក្នុង ១កំប៉ុង។ កប់រួចស្រោចទឹកបន្តិចៗ រង់ចាំ ៣ថ្ងៃក្រោយ គ្រាប់ស្ពៃវាដុះជាកូនស្ពៃ។ ការថែទាំដើមស្ពៃនោះ គ្រាន់តែស្រោចទឹកបន្តិចបានហើយ។
ឮប្រសិនបើលោកអ្នកនាង ចង់រៀបភូមិឋាន ឬថ្នាក់រៀន ឲ្យមានបន្លែចម្រុះ ដូចផ្ទះកសិករ រស់ ម៉ៅ សូមលោកអ្នកនាងអញ្ជើញវត្តចមពល ដែលនៅជាប់ផ្លូវជាតិលេខ៣ មិនឆ្ងាយពីស្ពានស្លាគូ គឺផ្ទះលោក រស់ ម៉ៅ នៅខាងក្រោយជាប់វត្តចមពល ក្នុងភូមិចមពល ឃុំពពេល ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ ឬទាក់ទងទូរស័ព្ទលោក រស់ ម៉ៅ លេខ ០១៧ ៦៥ ៩៧ ៧៥ និងលេខ ០៩៧ ៥២ ៩៥ ២៨៣៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
ប្រភពៈ www.rfa.org
No comments:
Post a Comment